Kitaplar her yaştan insan için etkili bir öğrenme aracı. Dil becerilerini geliştirme, düşünce dünyasını zenginleştirme gibi faydalarının yanı sıra uyku öncesinde kitap okumanın uykuya geçişi kolaylaştırdığı, stres ve anksiyetenin azalmasına yardımcı olduğu gibi konulardan bahseden çok sayıda araştırma var. Bir zamanlar yalnızca boş zaman etkinliği olarak görülen kitaplar artık terapi ve ruhsal iyileşme aracı olarak da daha fazla gündemde.
"Bibliyoterapi'' adı verilen yöntemin özellikle kanser hastalığı, travmatik yaşantılar ve yaşlılık gibi ruhsal sağlığın gerilediği durumlarda, kişilerde anksiyete ve depresyonun yatışmasındaki rolü üzerinde duruluyor. Çocukların kitapla ilişkisi de her zaman ilgi çeken bir konu. Küçük çocukların uyku öncesi rutinlerine dair önerilerde onlara kitap okunması mutlaka yer alır. Çocuklara okunan kısa öyküler onlarla nitelikli ve keyifli vakit geçirmemize, milli ve manevi değerlerimizi onlara aktarmamıza yardımcı oluyor. Ayrıca bibliyoterapi ile ilişkili olarak çocukların kaygı, korku gibi olumsuz duygularıyla baş etmesi gereken sıra dışı durumlarda konuyla ilgili kitaplar imdadımıza yetişiyor. Nitelikli çocuk kitapları dini eğitimde de anne babanın sağ kolu sayılır. Hemen çizgi film ve animasyonların çocuklar üzerinde kitaplardan daha fazla etkisi olduğu gerçeği akla gelebilir ancak halihazırda bu alandaki müspet çalışmalar yeterli zenginliğe ulaşmadı. Çocuklara değerlerimizi aktarmak, Müslümanca bir bakış açısı kazandırmak için şimdilik en güçlü yardımcımız kitaplar. Son yıllarda dini konuları işleyen çocuk kitaplarının içerik ve görsellik anlamında sınıf atladığını hatta yer yer trend belirleyebildiğini görüyoruz. Bizi uzun uzun dinlemekten sıkılan çocuklar, beğendikleri bir kitabı ise defalarca okuyup dinleyebiliyorlar.
Doğru Zamanda Doğru Kitap
Çocuklar için dini içerikli kitap seçerken, kitabın çocuğun yaşına uygun olmasına dikkat edilmeli. Yayınevleri kitapları yaşlara göre kategorize ediyorlar. Kitapların üzerindeki yaş uyarıları mutlaka dikkate alınmalı. Mesela Hz. İbrahim'in (aleyhisselam) oğlunu kurban etme hadisesi, cehennemle ve kabir azabıyla ilgili konular okul öncesi dönemdeki çocuklara aktarılmamalı. Yaş grubu uygun olduğu halde çocuğun fazla duyarlı olduğu konulardaki kitapları da ona sunmamak gerekir. Aile hem kitabın hangi yaşa hitap ettiğini hem de içeriğinin ve görsellerinin kendi çocuğu için uygun olup olmadığını kontrol etmelidir. Örneğin sevimli canavar tiplemesi çoğu küçük çocuk için sorun teşkil etmezken, bu konuda olumsuz tecrübesi olan bir çocuk bundan rahatsızlık duyacaktır.
Güvenilir Bilgiler İçeren Kitap
Dini içerikli kitaplar, herhangi bir çocuk kitabına göre daha titizlikle seçilmeli. Tüm çocuk kitapları için aranan kriterlerin yanı sıra dini içerikli kitaplarda verilen bilgilerin doğruluğu ve sunuş şekli de kontrol edilmeli. Bunun için anne baba kitabı önce kendileri okumalı, değerlendirme yapacak yetkinlikte değilseler bu alanda bilgi sahibi birinin görüşlerini almalı ve ondan sonra çocuklarına oku(t)malılar. Bununla beraber ikinci seçenek mutlaka geçici veya yardımcı bir yol olarak görülmeli. Zira asıl olan anne babanın çocuğuna kitap seçerken doğru ve yanlış bilgileri ayırt edecek düzeyde dini bilgiye sahip olmasıdır. Buna sahip olmayan anne babaların ivedilikle bu açıklarını kapamaları, o süre zarfında kitap seçiminde ehil bir kişiden yardım almaları uygun olacaktır.
Uykudan Önce Okunan Kitap
Ergenliğe kadar çocuklarımıza kitap okumaya devam edebiliriz. Uyku öncesi, hem kitap okumak hem de onlarla sohbet etmek için çok uygun bir zamandır. Dikkatlerini dağıtacak şeyler olmaz, bizimle geçirdikleri ana odaklanabilirler. Dengeli biçimde çeşitli kitaplar okunmalı, yeri geldikçe çocuklara sorular sorarak mesajları bulmaları sağlanmalıdır. Uyku öncesi için çocuklara yönelik hazırlanmış kısa hadis şerhleri, dua/ayet/hadis ve bahsettiği konuyla ilgili öyküler içeren kitaplar okunabilir. Çocuk, beș-on dakikalık zaman diliminde okunan ve konuşulanları uykudan önce düşünmek için fırsat bulacaktır. İlkokul ve ortaokulda çocukların ilgisine göre uyku öncesi kitap okuma aktivitesi haftanın bazı günlerinde yapılabilir. Bunun herkes için uygun olan bir reçetesi yoktur. Anne baba çocuğun merak ettiği konulara, sorularına göre kitap seçip; okuma sıklığını da yine çocuğun ilgisine göre tespit etmelidir.
